Skip to main content
Tāhūrangi - Kauwhata Reo
Support
  • Reo Māori
  • English
Tāhūrangi - Kauwhata Reo
  • Reo Māori
  • English
Support
Switch Curriculum:
Ngā Whenua I Murua

Ngā Whenua i Murua

PUKAPUKA

Ngā Whenua i Murua

Ngāti Kea, Ngāti Tuara

He pūrākau tēnei nō Ngāti Kea Ngāti Tuara, tētahi hapū o Te Arawa. E hāngai ana tēnei ki te rangatira nei ki a Haukapuanui, he tupuna nō ngā tau 500 ki muri. E pā ana tēnei pūrākau ki te wā i nōhia e Haukapuanui me tōna iwi te wāhi e kīia nei ko Horohoro, arā, te Horohoroinga o ngā ringa a Kahumatamomoe. Āhua 15km te tawhiti mai i te tāone o Rotorua. Kua tuhia tēnei pūrākau hei pukapuka pikitia mā ngā tamariki.

Tonoa he kape o te pukapuka mai i Down the Back of the Chair (MOE712117)

 

 

> <img src="/images/decorative.jpg" alt="" />

Torohia te pouaka "Mō te rauemi" ki raro nei e kitea ai ngā rauemi hāngai:

  • Ngā-Whenua-i-Murua-TSM-core-resource-info.pdf
  • Ngā-Whenua-i-Murua-TSM-sample-lesson-plan.pdf

He kōrero whakataki

He pūrākau tēnei nō Ngāti Kea Ngāti Tuara, tētahi hapū o Te Arawa. E hāngai ana tēnei ki te rangatira nei ki a Haukapuanui, he tupuna nō ngā tau 500 ki muri. E pā ana tēnei pūrākau ki te wā i nōhia e Haukapuanui me tōna iwi te wāhi e kīia nei ko Horohoro, arā, te Horohoroinga o ngā ringa a Kahumatamomoe. Āhua 15km te tawhiti mai i te tāone o Rotorua. Kua tuhia tēnei pūrākau hei pukapuka pikitia mā ngā tamariki.

He āhuatanga nui te ahikā roa ki ō tātou tūpuna. Kua noho te hapū, inā hoki ngā whānau ki tētahi whenua, ā, hono noa ki taua wāhi rā. I tua atu i tērā kua haere ki te rapu whenua hou, ā, nā te ringa kaha i riro mai ai. He tikanga anō i pēnei ai, arā, ākene kua whānui ake te iwi, kua iti hoki te kai. He noho motuhake tēnei ki te whenua.

Mā te pukapuka nei e;

  • whakaatu tauira o te reo o ngā tūpuna o Ngāti Kea Ngāti Tuara
  • whakamana i te ngā kōrero a ō mātou tupuna
  • whakaputa mōhiotanga o te hononga o te iwi ki tō rātou taiao
  • whakamana i te tuakiri ahurea me ngā mōhiotanga ahurea
  • tautoko i ngā mōhiotanga hei whakaako ki ngā tamariki mokopuna, me te hapū whānui hoki
  • whakaputa i ngā kōrero tuku iho me ngā hītori ki te hapori whānui hoki.

Te whakapapa o te kōrero nei

He pūrākau tēnei nā Ngāti Kea Ngāti Tuara, he hapū o Te Arawa. E hāngai ana tēnei ki te rangatira nei ki a Haukapuanui, he tupuna nō ngā tau 500 ki muri. E pā ana tēnei pūrākau ki te wā i nōhia e Haukapuanui me tōna iwi te wāhi e kīia nei ko Horohoro, arā, te Horohoroinga o ngā ringa a Kahumatamomoe. Āhua 15km te tawhiti mai i te tāone o Rotorua.

Kātahi ka rongo rātou mō tētahi poraka whenua kai tua atu o Horohoro ki te tai hauāuru, ko Pātetere te ingoa, he whenua hou, he maha hoki te kai o reira. Ka whakaritea kia whakamoea ngā puhi e rua ki tētahi o ngā rangatira o te iwi e noho ana ki reira. Ko te otinga atu ka whakaekea e Ngāti Kea, Ngāti Tuara te pā o te iwi rā, ka nōhia te whenua mai i taua wā, ā, tae noa ki ngā tau 1880. I ngaro atu te whenua i roto i ngā mahi a te Kōti Whenua Māori. I puta i a Whiripo Te Puni te tētahi kōrero, i te reo Pākehā, i te reo Māori hoki i te Kōti Whakawā Whenua Māori, i te marama o Hurae, 1883.

Hei tautoko tenei rauemi i te pukapuka Ngā Whenua i Murua. He pūrākau tenei mō Ngāti Kea Ngāti Tuara, tetahi hapū kei Horohoro ki te rohe o Te Arawa.

Ngā hononga kē atu

Ngā Tohutoro

Rotorua Minute Book No. 5. Te Kōrero o Whiripo Te Puni ki te Kooti Whakawā Whenua Māori, Hurae 1883, Wharangi 111.

Mō te rauemi

Tonoa he kape o te pukapuka mai i Down the Back of the Chair (MOE712117)

Taumata: Taumata 3, Taumata 4

Wahanga Ako: Te Reo Māori, Tikanga ā-Iwi

Kaupapa: Te Aho Ngārahu

Tāpirihia ki te kete
Tāpirihia ki te kohinga

Tāpirihia ki te kohinga

Tikiake i te rauemi
Ngā rawa kei tēnei rauemi:

    Kaupapa