Te Wharekura 13

Ka nukunuku, ka nekeneke, 
Ka nukunuku, ka nekeneke, 
Kia kite koe i ngā wai o Murimotu 
E hora nei me he pīpīwharauroa ki tua, 
Takoto te pai! 
Whiti! Whiti! Tata! Tata! 
He rā taua ki tua, 
Takoto te pai! 

I tīmatangia ai ēnei kōrero ki te tau i runga ake nei, nō te mea, mai i te wā i wehe atu ai mātou i Aotearoa nei, i nukunuku ai, i nekeneke ai mātou, tae noa ki te wā i tae mai ai mātou ki te wā kāinga. 

Tekau mā rima mātou o tō mātou rōpū; tokowaru ngā wāhine, tokowhitu ngā tāne, i whiriwhiria kia haere ki tāwāhi whakaata haere ai i ngā taonga a ō tātou mātua, arā, ngā haka, ngā poi, ngā waiata-ā-ringa, me ērā atu taonga a te Māori. Ko te ingoa o te rōpū i haere nei, ko te Rōpū Taitamariki o te Hāhi Mihinare o tōna ingoa ko te Wellington Anglican Maori Club, ā, nāku mātou i ārahi taiāwhio te ao. 

Me tīmata atu ki tō mātou wehenga atu i Pōneke. Nō te ata o te Rātapu te 13 o ngā rā o Hune 1965, ka poroporoakingia mātou i Pōneke. Ka rere atu mātou i Pōneke ki Ākarana. I te taenga atu ki Ākarana, ka pōwhiringia mātou ki te Whare Māori o Ākarana. I reira ngā mihi me ngā manaaki tino rangatira a ngā rau rangatira o Ākarana. Nō taua pō anō, ka mutu ngā mihi, te hākari me te karakia, ka rere atu mātou i Whenuapai, tau rawa atu ki Nadi, Fiji. 

Kotahi noa pea te hāora ki Nadi, ka rere atu mātou i reira ki Honululu, te tino tāone o Hawaii. Nō te waenganui o te hōtoke ka rere atu mātou i te kāinga. Tae atu mātou ki tāwāhi, tino mahana ngā rā. 

Tau atu ana mātou i Honululu, e tū mai ana te Rōpū Māori o te Hāhi Mōmona ki te pōwhiri i a mātou. Ka pā mai te aroha ki a mātou te aroha ki ngā whanaunga i reira, me te aroha mai ki te wā kāinga. I reira anō hoki te wahine a te Pihopa Mihinare o Hāwaii me tōna rōpū tino nui, i haere mai ki te tūtaki i a mātou, ā, ki te mau i a mātou ki tana kāinga. Ka haere mai te iwi rā ki te manaaki i a mātou; ka kihi i a mātou, ka whakamau i ngā putiputi, arā ko tōna ingoa he lei, ki runga i ō mātou kakī. I muri tata mai, ka mauria mātou ki tētahi o ngā whare noho o te Hāhi Mihinare o reira. I reira mātou e manaakingia ana e te Pihopa o Honululu rāua ko tana hoa wahine me ngā rangatira o taua kāinga. Nā, kia noho mārama anō tātou. He Rātapu te rā i rere atu ai mātou i Pōneke, ā, nō te ata anō o taua Rātapu ka tae mātou ki Honululu. I pēnei ai, kotahi tino rā tātou o Niu Tireni nei ki mua atu i Hawaii. 

Nō te 11 o ngā hāora i te ata o te Rātapu, ka haere mātou ki te Whare Karakia nui o Honululu, ko tōna ingoa ko St. Andrew's Cathedral. I reira te karakia whakamanuhiri i a mātou, ā, i ahau te kauwhau. 

Nō te ono karaka o taua pō, ka tū tētahi hākari nui whakaharahara he hākari whakamanuhiri i a mātou, ko tōna ingoa, ki te reo o Hawaii he luau. E waru rau nuku atu ngā tāngata i reira. Tae mai ana te whakamīharo ki a mātou mō tēnei hōnore nui. Ka mutu te hākari, ka tū mātou ki te whakangahau i te tangata whenua. I muri mai i a mātou, ka tū mai ko ngā Māori anō o taua kāinga ki te hula, me te whakaatu mai i ngā kanikani me ngā mahi ngahau o ō rātou mātua, tūpuna. 

Nō te Mane, ka rere atu mātou i Honululu ki San Francisco, tētahi o ngā tāone tino nui o Āmerika. Kotahi te pō mātou i reira, ka rere atu mātou ki Kānata. 

Ko te tāone nui tuatahi i tau ai mātou ki roto o Kānata, ko Vancouver. I reira te māngai o te Kāwanatanga o Niu Tīreni e tatari mai ana i a mātou. Kāhore i pau te hāora mātou ki reira, ka rere anō mātou, ā, tau rawa atu ki te tino tāone o te Porowini o Manitoba, e karangatia nei ko Winnipeg. Koia rā te tāone tuatahi e tūtaki ai mātou ki te tangata nō Āmerika nāna i whiriwhiri tā mātou haere, ā, koia rā hoki te tāone tuatahi o tā mātou haere, e noho ai mātou mō ngā wiki e rua, e whakaatu ai i ngā mahi a ō tātou mātua. Ka tata atu mātou kī Winnipeg (ko tōna whakamāoritanga he "wai paruparu"), ka ki atu ahau ki taku rōpū kia whakapaipaingia rātou, kia tau ai tā mātou tū i mua i ngā iwi. Ka tatari mātou kia hekeheke katoa ki raro ētahi atu o ngā tāngata i runga i tō mātou manurere, i mua atu i tō mātou hekenga atu. I tō mātou putanga atu ki waho, ohorere ana te iwi rā. Ki ō mātou whakaaro, tērā te iwi rā te tatari mai rā kia kite i a mātou e heke atu ana kāhore he tarau, he aha! I reira tētahi rōpū Īniana e mau ana i ngā kākahu o neherā. I reira ngā tino tāngata o taua tāone, me ngā momo mea katoa. 

Kātahi mātou ka ārahina haerengia ki tētahi rūma,ka manaakitia. I nuku atu te hāora mātou i reira, ka mauria mātou ki tō mātou hōtēra te tino hōtēra o taua tāone, e rau nuku atu ngā rūma. 

Tata ana ki te rua wiki mātou i reira, ā, i roto i ēnei wiki e rua, e hia kē nei mano tāngata i kite i a mātou e haka ana, e poi ana, e aha ana. Ka mutu te iwi manaaki i te tangata! Ka mauria haerengia mātou ki ō rātou kāinga, ki ō rātou Whare Karakia, tō rātou Pāremata me ērā atu whare, wāhi whakamīharo hoki. I tētahi rā, ka tū tētahi mahi ngahau e karangatia ana he parade, ā, i nuku atu i te rua rau ngā floats o taua rā. I riro i a mātou te wikitoria o taua rā, ā, i whakamaua mai ki a mātou te taonga, ā, mauria mai ana e mātou ki te kāinga nei. I te koa o taua iwi ki a mātou ā mātou mahi, me ō mātou āhua - ka whakamaua e te Mea o Winnipeg te hōnore nui ki runga i ahau e karangatia nei he honorary citizen. Koia nei te hōnore nui rawa e whakamaua ana e tētahi tāone ki te tangata. 

Ka mutu ngā rā i whakaritea mō tā mātou noho ki Winnipeg, ka haere mātou mā runga i te pahi ki tētahi atu tāone, ko Brandon, kei roto anō i te Porowini o Manitoba. I reira anō, ka whakamaua ki a mātou te hōnore nei, honorary citizen, mō taua tāone. Ko ngā mea tino whakamīharo i kite ai mātou ki tēnei kāinga, he Rāhui mō ngā Īniana, me ngā Pirihimana haere i runga i ngā hōiho, e karangatia nei he Mounted Police. Otirā, ēhara i te mea he hōiho anake he motokā, he manurere me ērā atu waka e āhei ana aua pirihimana ki te haere i runga. Mau ana te wehi o ngā pirihimana nei. Te tau o tā rātou tū, te ātaahua o ō ratou hōiho, me te pai anō hoki o tō rātou whakatupu me tō rātou mau i a rātou. 

Mō ngā Īniana, ko te Rāhui i tae nei mātou ki te kite, e hia rānei mano eka te nui. He whenua ātaahua, hua te kai he mānia, he iti nei ngā raorao. Ko ngā Īniana nei, anō ki tā mātou titiro, he iwi māngere, ngoikore, kūware hoki. Tērā anō ētahi, engari tokoiti noa, he mātau, he kakama, he kaha ki te hāpai i ō rātou iwi. 

I te tini o ngā tāone nunui me ngā mahi i mahingia e mātou, me te roa o te wā e ngaro atu ana mātou, me whakarāpopoto ngā kōrero kia pau katoa ai te tuhi ngā mea me ngā mahi nui i mahingia a e mātou. 

Ko te tāone tuatoru i noho ai mātou, ko Edmonton, koia nei te tino tāone o te Porowini o Alberta. Haere atu mātou i Brandon mā runga i te pahi, kotahi te rā me te pō e noho haere ana, ka tae. I tō mātou tauhou ki te haere tawhiti i runga i te pahi, tae rawa atu mātou ki Edmonton me te mea nei ka tata mātou te mate i te ngenge. 

I tō mātou taenga atu ki Edmonton, ka haere mātou ki te hōtēra i whakaritea mō mātou, ēngari nā te nui o te utu o te noho ki reira, ka tono ahau ki te Hāhi Mihinare o reira mehemea e taea kia noho mātou i tētahi o ngā whare o te Hāhi. Ka whakaaengia mai taku tono. Ko te utu i te hōtēra e tata ana ki te whitu pāuna i te rā. Ko te utu i te whare o te Hāhi, kāhore e pāuna i te wiki! 

E rua noa ō mātou rā ki reira, ka tae mai te pōwhiri kia haere mātou ki Calgary kia whakamanuhiritia mātou e te rōpū o ngā Lions o reira. Ahakoa te tawhiti o taua tāone, i nuku atu i te whā rau māero te tawhiti, haere ana mātou mā runga anō i te pahi. Kua taunga mātou ināianei ki te haere i runga i te pahi. E moe haere ai mātou moe noho, tītaha, aha ake! I Calgary tētahi mahi nui whakaharahara e karangatia ana ko te Calgary Stampede. Ko ngā mahi he kake ki runga i ngā kau, i ngā hōiho, i ngā aha ake, arā, he rodeo, ā, ko ngā kōrero, ko tenei te rodeo nui o te ao katoa. Ahiahi ana, ka hoki mai anō mātou ki Edmonton. Tekau ō mātou rā ki reira, e whakangahau ana, e mahi ana i ngā mahi Māori. He iwi manaaki i te tangata te iwi o Kānata. 

Kātahi anō mātou ka kainga e te waeroa. I ngā rā katoa i a mātou i reira, tino wera ngā rā, ēngari ka ua ana, he kaha te heke a te ua. Ko ngā waeroa, tino kino nei te nunui, ā, mutu rawa mai ā mātou mahi ngahau, kua whero katoa mātou i te kainga e te waeroa. 

Ka mutu mātou ki Edmonton, ka nuku mātou ki tētahi tāone nui anō, ko Regina, te tino tāone o te Porowini o Saskatchewan. I reira, ka kite mātou i tetahi o ngā wāhi e akongia ai ngā tangata hei mounted police. I kite mātou i a rātou e mahi ana i ngā momo mahi katoa. 

I kite hoki mātou i ō ratou hōiho tino ātaahua, i ō rātou wāhi mahi, wāhi noho, ēngari ko te mea aroha i kite ai mātou ko tō rātou ake Whare Karakia kei tō rātou puni e tū ana. 

Hōu atu ana mātou ki roto, ka tūturi mātou, ka hīmene i te hīmene nei, "E kino koe te Ingoa nei, tō Ihu Ingoa nui . . ." Hekeheke ana te roimata i a mātou i tō mātou aroha ki te Whare Karakia rā, ki te kāinga hoki. E mau tonu ana i ngā pātu, ā, i runga anō hoki o ētahi o ngā taonga i roto, ngā toto tāngata kua mate i te whawhaitanga mō te tika, mō te pono. 

Kotahi pea te wiki mātou ki Regina, ka haere anō mātou mā runga i te pahi ki tētahi tāone iti ko Fort William tētahi wāhi, ko Fort Arthur tētahi. Ko te roa o te whenua i haerengia atu ai e mātou e rua rā mātou i runga i te pahi, nā rā, e rua ngā pō me ngā rā e rua, ka tae. Ko ēnei tāone e tū tata ana, ā" kei roto i te Porowini o Ontario. E toru noa ō mātou rā i reira, ka tae mai te tono a te Māngai o te Kāwanatanga o Niu Tireni kia haere atu mātou ki Ottawa, ko tēnei tāone hoki te tino tāone o Kānata katoa, ā, kei reira te kāinga noho o te Kāwana-Tianara o te katoa o Kānata, me te Whare Pāremata o te katoa o Kānata. Kia noho mārama tātou: he Pāremata tō tēnā Porowini, tō tēnā Porowini, he Kāwana iti anō hoki e karangatia ana he Lieutenant-Governor i roto o Kānata, ēngari kei Ottawa te Pāremata Nui me te Kāwana- Tianara o te katoa o Kānata. 

E toru rā mātou ki Ottawa. Nō te rā tuarua i a mātou i reira, ka tae mātou ki te kāinga o te Māngai o te Kāwanatanga o Niu Tireni. I reira mātou e whakamanuhiritia ana, e manaakingia ana. Mai i tō mātou wehenga atu i te kāinga, nō tō mātou taenga ki Ottawa, kātahi anō mātou ka kai i ngā kai o te kāinga - te hipi, rīwai kāpeti, me ērā atu kai. He mōhio nā Tā Leon Gotz ko ērā ngā kai e hiakai ana mātou, ka mahia mai ngā kai, pau mitimiti ana! 

Ka haere atu mātou i Ottawa ki New York. Kua mahue a Kānata i a mātou ināianei, kua haere i roto o Āmerika. Ko New York tētahi o ngā tāone rongonui o te ao. He tāone whakamataku, manomano tini te tangata, nō ngā reo katoa, nō ngā hau maha o te ao. Tae atu mātou ki reira i te pō, ka kite mātou i ngā mahi rerekē o te ao. He pō Hārerei te pō i tae atu ai mātou. Kikī ana te tāone i te tangata. Kāore ngā toa o New York e kapi, nā hoki, i te rua karaka o te ata o te Rātapu kei te puare katoa ngā toa ngā toa hoko kai, hoko kākahu, me ngā momo toa katoa. Ko ngā whare he teitei, he nunui. He tini ngā wāhi i haerengia e mātou - ngā wāhi e nohongia nuingia ana e ngā iwi mangumangu, ngā iwi Hainamana hoki. Ko ngā wāhi e nohongia ana e ngā mangu- mangu ngā wāhi mataku. Ko ngā kāinga he kino; ko ngā tāngata he rawakore, he māngere, he paruparu, he aha ake. Kāhore e pai te haere a te tangata ki ērā wāhi i te pō, te haere rānei mā raro. Nā hoki, i runga mātou i te motokā. Tū kau ana tō mātou motokā, ka haere mai tētahi tangata ki te tono mai ki a mātou kia hoatu he moni māna. E kore rā e taea te tuhi ngā kōrero mō tēnei kāinga weriweri. 

Kotahi wiki mātou ki New York, ka nuku mātou, mā te pahi anō, ki tētahi atu tāone rongonui, ki Chicago. E toru rā mātou i reira, nā, i a mātou i reira, ka tīmata te whawhai a ngā mangumangu ki ngā kiri mā. He tāone whakamīharo anō tēnei. Kei reira tētahi hōtēra, e ai ki ngā kōrero, e toru mano te tini o ngā rūma moe. 

Ka mutu ngā rā i whakaritea hei nohonga mō mātou ki Chicago, ka haere anō mātou i runga i te pahi, huri rauna i Āmerika, tae rawa atu ki Los Angeles. Ko tēnei tētahi o ngā kāinga rongonui o te ao. Kei reira ngā mahi pikitia me te wāhi e mōhiongia nei ko Disneyland. I tō mātou taenga atu ki reira, kei te whawhai ngā Mangumangu ki ngā Pākehā. He nui te wāhanga o te tāone i wehengia kia kaua te tangata e pokanoa ki te haere ki reira, he mataku nō ngā tāngata o taua wāhi kei patua ngā tāngata pokanoa ki te haere atu. Tino nui tō mātou mataku i tō mātou taenga atu. Otirā, he maha ō mātou hoa i reira ki te manaaki, ki te tiaki i a mātou. E toru noa ngā rā ki Los Angeles, ka rere mātou ki Las Vegas, te kāinga rongonui o te ao mō te purei moni. He tāone nohinohi, ēngari he ātaahua. E haere ana ngā iwi katoa o te ao ki reira kia kite i ngā mahi e pā ana ki te purei moni. E kore rā e taea te kōrero ngā mahi o tēnei kāinga. Nā hoki, ahakoa he aha te whare e haere ai te tangata, kei roto ngā mīhini purei moni, e puare ana i ngā hāora katoa o te rā. Mā te tino rangatira o te tangata ka ora ai te noho ki reira. Kotahi noa te pō mātou ki reira, ka piki ki runga i te pahi, ka hoki anō ki Kānata, tau rawa atu ki Vancouver, tētahi o ngā tāone nui o te Porowini o British Columbia. E rua wiki mātou ki reira, ā, ko ngā mea whakamīharo, e kore rawa e warewaretia e te ngākau, ko te manaaki a te Hāhi Mihinare i a mātou, me te tokomaha o ngā tāngata i kite i a mātou e mahi ana i ngā mahi a ō tātou tūpuna. I nuku atu i te mirione me te hāwhe ngā tāngata i haere mai ki te kite i ā mātou mahi. Mai i te wā i tae atu ai mātou ki reira, i manaakitia ai mātou e te Hāhi te mau haere i a mātou ki ō rātou kāinga, te whāngai i a mātou ki ngā kai ātaahua; te whakahōnore i a mātou i te tūnga o te Hīnota Nui o Kānata katoa; te mau i a mātou ki tētahi moutere kia kite i ngā puni tamariki i reira; me te tinitini noa o ngā manaaki e kore e taea te kōrero. 

Kua tata ināianei te mutu o tā mātou noho i roto o Kānata. Ka tae mai te pōwhiri a te Mea me ngā rangatira o Winnipeg me kotahi te pō ki reira i mua atu i tō mātou wehenga mai i Kānata. 

Nō te pō o te Hārerei ka haere atu mātou mā runga i te pahi i Vancouver. Ko te roa o te whenua atu i Vancouver ki Winnipeg, e rua pō mātou ki te rori - ka moe, ka arā, ka kai - kātahi anō mātou ka tae ki Winnipeg, arā, nō te ahiahi rā anō o te Mane. I pāhi atu mātou i ngā maunga e karangatia nei ko ngā Canadian Rockies he maunga ātaahua, ēngari i taua wā nei, he tino kino te kōpeke. 

Nā, tae rawa atu mātou ki Winnipeg, kua tino ngenge mātou. Ka mauria mātou ki tō mātou hōtēra, nā te tangata whenua i utu tō mātou noho i reira, ā mātou kai, me ngā tikanga katoa. Ka tū te hākari mihi ki a mātou i te pō anō i tae atu ai mātou. E rua rau ngā tāngata i reira; nō te atatū o te rā i muri mai, kātahi anō ka mutu tēnā hākari nui. Ā, i mua atu i tō mātou rerenga atu i Winnipeg, i te ata tonu, i mua o te hāora o te parakuihi, ka tae mai anō ngā tāngata o taua kāinga ki te tiki mai i a mātou kia haere ki te Tāone Hōro ki reira parakuihi ai, mihingia ai hoki. Tae mai ana te aroha ki taua iwi, mō te nui o ā ratou manaaki i a mātou. 

I rere atu mātou i Winnipeg ki London, Ontario kei Kānata tonu mātou. I tō mātou tatanga atu ki te wāhi e tau ai ngā manurere, ka tae mai te whakaatu ki a mātou, tērā e kore tō mātou manurere e tau ki reira i te kino o te kohu. Nā te aha rā, ka tau mātou ki reira, ēngari nō te tatūtanga rā anō o te manurere i kite iho ai mātou i te whenua, i te pōuri me te mātotoru o te kohu. Tau atu ana mātou, e tū ana ngā waka hei mau i a mātou ki Huron College - ko tētahi tēnei o ngā kāreti nui rawa o Kānata. I reira te Pīhopa o Huron e tatari mai ana ki te manaaki i a mātou, ā, e toru ō mātou rā i noho ai ki reira, kāhore rawa mātou i utu, nō te mea he hiahia nō te Pīhopa o Huron ko mātou hei manuhiri māna. 

Ko tētahi mea whakamīharo, whakaaroha hoki o tō mātou taenga atu ki London ko tō mātou tūtakitanga ki te Pēne o Niu Tireni. Nō te rā i muri mai i tō mātou taenga atu, ka tae mai rātou ki reira; tokoono hoki he Māori. Ka tahuri mātou ki te awhiawhi i ō mātou hoa, whanaunga hoki; ka tangi, ka mihi. 

Kua tae tēnei ki te wā e mahue atu ai a Kānata. Ka rere mai mātou i Kānata ki Kennedy Airport, New York, atu i reira ki Rānana, Ingarangi. 

Kua pō ka tae atu mātou. Kei te heke te ua, te makariri, ā, kua tae mai te tino ngenge ki a mātou, i te roa o tēnā rā - nō te toru karaka i te ata mātou i ara ai, ā, kua tata ki te tekau karaka i te pō te hāora o tō mātou taenga atu ki Rānana. Ko te nuinga o mātou i noho ki te hōtēra. Ko māua ko taku hoa wahine, i noho māua ki te kāinga o tētahi wahine rangatira, ko te Hon. Nina Lucas tōna ingoa. Ko te whaea tēnei o Virginia Lucas, ko ia rā te wahine awhina, arā Lady-inwaiting, ki te wahine a tō tātou Kāwana-Tianara, a Lady Fergusson. 

Nō te rā i muri mai i tō mātou taenga atu, ka tū te pōwhiri a te Minita o Niu Tīreni ki Ingarangi mō mātou ki te Whare o Niu Tīreni kei Rānana. Nō te rangi i muri mai, ka tū tā mātou ngahau ki Trafalga Square, he whakaatu i ngā mahi Māori ki ērā iwi. E toru tekau mano nuku atu ngā tangata i huihui mai ki te whakarongo ki a mātou. Timata atu ana mātou ki te waiata, ka rere ngā mano kūkupa nei i runga i a mātou, me tō mātou whakaaro he tohu pai tērā. 

I haerengia e mātou ngā wāhi nunui, rongonui o Rānana, a Westminster Abbey, St. Paul's Cathedral, No. 10 Downing Street, Buckingham Palace, me ngā wāhi katoa e tata mai ana ki ō mātou kāinga noho. Ko Westminster Abbey tētahi o ngā Whare Karakia nui o Ingarangi, a, ko reira te wāhi e motuhia ai ngā kīngi me ngā kuini o Ingarangi hei kīngi, hei kuini. Ko St Paul's tētahi anō o ngā Whare Karakia nui, ā, he nui te wāhi o taua Whare Karakia i hinga i ngā pū a te Tiamana i te Pakanga Tuarua o te Ao. Ko No. 10 Downing Street te kāinga tūturu o te Pirimia o Ingarangi, ā, ko Buckingham Palace hoki tētahi o ngā kāinga noho o te Kuini. 

E rima noa ō mātou ra ki Rānana, ka rere mai mātou i reira ki Hong Kong. I runga i te manurere i rere mai nei matou i Rānana, ko Princess Alexander rāua ko tana hoa tāne, e haere anō ana hoki raua ki Hong Kong. Ko ētahi o ngā whenua i tau ai mātou ko Tiamana, Cairo, Persia. Colombo. Bangkok. 

Ka tae mātou ki Hong Kong - he whenua nohinohi kāhore i nui rawa atu i Pōneke, ēngari e tata ana ki te rima miriona ngā tangata kei taua kāinga e noho ana. Ngā tangata rawakore, ngā tangata rangatira, ngā tangata tinitini o te ao, o ia whakapono, o ia whakapono, o ia iwi, o ia iwi, kei reira e noho ana. He kāinga whakamīharo, he kāinga aroha. Tekau ra mātou ki reira i runga i te tono mai a te Kāwanatanga o Niu Tīreni me noho mātou ki reira hei mangai mō to tatou Kāwanatanga ki tētahi huihuinga, e hia mano kē ngā tangata no ngā topito o te ao i hui ki reira i runga i te tono a te American Society of Travel Agents. 

O ngā whenua katoa i tae ai mātou, ko tēnei rawa te whenua whakaaroha. I kite au i reira i te kaha o tēnei iwi o te Hainamana ki te mahi, tae ana ki ngā kuia kua nuku atu i te ono tekau ō rātou tau, te keri awa, te hāpai papa mō ngā whare, te puruma haere i ngā tiriti, me ngā mahi katoa e kitea ake nei i te kāinga nei mā ngā tane kē aua mahi. Nā te kore moni, kore rawa, ka tae katoa ngā tangata-tamariki, kaumātua, wāhine, tāne, kuia, aha ake ki te mahi, mai i te atatu, tae ana ki te waenganui po. Ko ngā kāinga o ētahi he whare tīni noa i rite ki ngā kāuta te waihanga, kāhore he aha o roto. Ko ētahi, moe noa ai i tiriti, whāngainga ai i te tiriti, i raro i ngā parani o ngā whare, otirā i ngā wāhi katoa. 

He mano tini ngā tangata e noho tūturu ana i runga i ngā poti ngā poti iti, ngā poti nunui kei reira ā rātou tikanga katoa; wāhi moe, kai, aha ake. Ko ētahi o ngā poti nei, kei runga nga momo kararehe katoa ngā heihei, poaka, kurī, aha ake e noho tahi ana me ngā tāngata o taua poti. He haunga, he aha ake. 

I te pō o tō mātou hokinga mai, ka puta te āwha, te tūpuhi, tae mai ana te mataku ki a mātou. Kua puta kē ngā whakaatu ki ngā tāngata kei te whakatata te āwha. Puta ana te whakaatu, haere ana ngā tāngata o taua kāinga ki te whakatū papa haere i waho i ō ratou kāinga, i ngā toa, hei ārai atu i te hau, i te ua. Tokoono ngā tangata i mate i taua āwha. Nō muri kē i te waenganui pō, ka āhua marino haere te āwha, kātahi anō mātou ka rere mai i Hong Kong ki Ahitereria. 

I tō mātou taenga mai ki Poihākena, kua riro katoa mai ngā manurere o Niu Tireni nei. Kātahi mātou ka noho ki reira tangi ai. No te atatū o te Tūrei ka rere mai mātou, ka tau mai ki te wā kāinga, ki Pōneke. 

Hei kōrero whakamutunga māku ki ngā taitamariki e kōrero i ēnei kōrero. Kaua e noho noa i te kāinga. Kia kaha te rapu i te mātauranga, he mea māmā noa, ki te kore koe e māngere, e ngoikore. Ka whiwhi koe ki te mātauranga whānui o te ao, haere ki tāwāhi ki te kitekite whenua, iwi hoki, kia mātua kite ai koe i te ātaahua o tōu ake whenua, o tōu ake iwi. Haere kia kite koe i te ao, kia mōhio ai koe i te tika o te kōrero nei, "Mā te werawera o tōu mata koe e ora ai", ā, kia kite ai hoki koe kāhore rawa he whenua, he iwi rānei i rite ki te whenua me te iwi nui e noho nei i te whenua e karangatia nei e tātou, "Te Kāinga ake o te Atua", arā, a Aotearoa. 

Ngā manaakitanga a te Runga Rawa ki runga i a koutou. Tēnā koutou katoa!