Skip to main content
He-Kōwae-Ako-Pāngarau-hero.png

Te Taurangi

WEB

Te Taurangi

He Kōwae Ako Pāngarau

He kōwae ako e aro ana ki tēnei mea te taurangi, me te hono anō i te taurangi ki ētahi horopaki o ia rā. Ka whai wāhi atu ko te whakaatu i te pānga o ētahi taurangi e rua ki te kauwhata. Ka whakaaturia te hononga ki te marautanga, ngā whāinga ako, ngā rauemi ka whakamahia, te rārangi o ngā kupu matua, tae atu ki te raupapatanga o ngā mahi ako.

 | 

Ko te taurangi tētahi tikanga matua i roto i te Pāngarau me te Pūtaiao. Ka tirotirohia ētahi pūāhua rerekē e whai wāhi mai ana tēnei mea te taurangi.  Ko te tunu parāoa, ko te mahi hāngi, ko te rōnaki, ko te tipu o te tamariki ētahi o ēnei kaupapa.

8. Ka whakaatu pānga rārangi: mā te whārite whai taurangi (ka whakaoti hoki i te whārite); mā te ture; mā te kauwhata.

Taumata 4

Te Tau me te Taurangi (Te Tauira me te Pānga)

Whāinga Paetae 8:

Ka whakaatu pānga rārangi:

Kia mōhio te ākonga ki:

  • ngā tikanga o tēnei mea te taurangi.
  • te tuhi kauwhata rārangi hei whakaatu taurangi, hei whakaatu hononga i waenganui i ngā taurangi e rua.
  • te whakamārama i te ia o tētahi kauwhata, te hononga rānei i waenganui i ētahi taurangi e rua

He whakamārama mō tēnei mea te taurangi:

Ko te taurangi tētahi rahinga kāore e noho pūmau te uara.  Ka rerekē haere, ka taea rānei te whakarerekē.  Anei ētahi tauira o tēnei mea te taurangi:

  • Ko te taima e tō ai te rā i te ahiahi.  Kāore e noho pūmau, ka rerekē haere.  Ka taea te whakaatu ki te :

te 1 o Kohitātea

te 1 o Hui tanguru

te 1 o Poutu te rangi

te 1 o Paenga whāwhā

te 1 o Haratua

te 1 o Pipiri

8:32

8:13

7:43

6:38

6:24

5:54

  • Ko te tāroaroa o tētahi tamaiti.  Kāore e noho pūmau, ka rerekē haere i roto i te takanga o te wā.  Ka taea te whakaatu ki te tūtohi:
te pakeke o te tamaiti

2

4

6

8

10

12

14

tōna tāroaroa (cm)

85

100

113

127

138

149

160

  • Ko te maha o ngā pīkaokao me rau atu ki te hāngi me te tokomaha o te manuhiri.  Ka taea te whakaatu ki te tūtohi:
ngā pīkaokao (p)

5

10

15

20

25

30

ngā manuhiri (m)

30

60

90

120

150

180

Ka whakaaturia te taurangi ki te pū (reta).  Hei tauira:         

  p =  te maha o ngā pīkaokao             m = te tokomaha o ngā manuhiri

He papa rākau hei hanga rōnaki

He pepa tukutuku hei tuhi kauwhata

Ētahi pōro rerekē

kai whakauru

ingredients

kauwhata rārangi hiato

composite line graph

kōpiko

curve

kurawai

water tank

matapae

predict

pēkena paura

baking powder

rearua

double

rōnaki

incline/slope

taurangi

variable

tohutaka

recipe

tuaka pae

horizontal avis

tuaka pou

vertical axis

tūhuratanga

investigation

tūtohi

table (of data)

Tuatahi:  Te Taurangi

Whakaaturia te tohutaka nei mō te tunu parāoa pēkena paura, tonoa rānei mā ngā tamariki e kimi tētahi tohutaka.

Torohia te pouaka "Mō te rauemi" ki raro nei e kitea ai ngā rauemi hāngai:

  • Te-Taurangi (.pdf)

He rerekē pea te kounga o ngā whakaahua kei tēnei whārangi nā tō momo pūrere matihiko, heoi anō, ki te tiki ake i ngā whakaahua, ka tika te kounga.

Mō te rauemi

Wāhanga Ako: Pāngarau - Te Tau me te Taurangi
Kohinga Whāiti: He Kōwae Ako Pāngarau
Taumata: Taumata 4

Materials that come with this resource: