Te Wharekura 22

Ngā tamariki

Nā Roka Paki.
Nā Nan Reid ngā whakaahua.

"Haere mai! Ka haere tātou ki te awa!" 

"Ōhō! Ōhō! Haere mai! Haere mai!" 

Kātahi mātou ko aku tungāne ka rere atu ki ngā paina e tupu ana i te taiepa o te rori. Tūpeke atu mātou i te taiepa, rere atu ki te rori, kātahi mātou ka āta haere, he mamae o ngā kōhatu ki ō mātou waewae kore pūtu. Kātahi mātou ka piki atu ki runga i tērā taiepa o te rori, rere haere i runga. 

Ko aku tungāne i taka tuatahi. Ko ahau i rere tonu i runga i te taiepa me aku ringa e totoro ana i aku taha hei hari haere i taku tinana. Kātahi au ka tūpeke atu ki te whenua ki te whai i aku tungāne, e rere atu ana ki te awa, e tūpeke haere atu ana i ngā rōku e takoto ana i te whenua. 

Ka hāmama ō mātou waha, pēnei i te Īniana. Wehi katoa ngā hipi me ngā kau i a mātou e rere pōrangi atu ana ki te awa. 

"Auē! He tuna! He tuna!" Ko Tiare tēnā. Kua mau i a ia he tuna iti nei. 

Ko Takerei, e kauhoe ana i runga i te rōku hei poti. Ko ahau, kua mākū katoa aku kākahu, kātahi ka kuhuna ki roto i taku tarau kia kore e rapa ki aku turi. 
E whā ngā tuna i mau i aku tungāne. Ka paopaongia ngā māhunga ki te whenua kia mate, ka hurihuringia i roto i te puehu kia kore e pāhekeheke mō te hari haere. 
Kāore mātou i aro ake ki te roa o mātou e ngaro ana i te kāinga, kori haere tonu i roto i te awa, tae noa ki te taiepa o te rohe o tō mātou whenua, kātahi ka mutu te haere i roto i te awa. Kātahi mātou ka piki ki te rori, whiti atu ki tētehi taha, ki tō mātou anō whenua. 

Kua kite atu mātou i te rāpeti e rere ana, ka riro mātou ki te whai atu me te hāmama o ngā waha, kia wehi katoa ngā hipi, ngā hōiho me ngā kau. Ka rere katoa ki te wāhi matara, i te kaha o te wehi. 

"Auē! He rāpeti! He rāpeti!" Ko Takerei rāua ko Tiare tēnā. 

Ka oma mātou ki te whai. Ā, ka toremi atu te rāpeti ki roto i tana rua, ko te whiore kau tā mātou i kite atu e ngaro atu ana. "Auē! Taukiri ē-e!" 
Kātahi mātou ka huri kē, arā he rāpeti anō e rere ana! Ka riro rā mātou ki te whai. Ka kaha te oma o te rāpeti me mātou hoki, ā, toremi atu ia ki roto i tana rua. 

"Ho! Ho! Ho!" Ko Tiare rāua ko Takerei tēnā. "Hī! Ha! Hī! Ha!" 

Kua kihakiha ō mātou manawa. Kua tutū mātou, me te mātakitaki atu i te rua o te rāpeti. 

"Engari tēnā! Ka mau koe i a mātou!" Ko Takerei tēnā. Kātahi ka tūturi. Kua tīmata te kerikeri i te rua ki ana ringaringa. "Haere mai ki te keri. Kia kaha, kia mau rā a rāpeti e-e-i. Hī! Ha!" Ko Takerei anō tēnā. 

Kua kotahi ō mātou whakaaro ki te keri i te rua rāpeti. Kua rererere kau te puehu me te oneone. Kua rapa ki ō mātou karu me ō mātou waha, me ō mātou kākahu e mākū katoa rā i te haeretanga i roto i te awa. Kua uru ki roto o ngā huruhuru o ō mātou māhunga. Kua kore e mōhiotia atu he tāngata rānei, he aha rānei. Hei aha, ko te tae tonu atu ki te rāpeti e noho ana i roto i tana rua. Kua nui te oneone kua tū i a mātou. Kua pēnei i te maunga. Kua ngaro atu mātou ki muri. 

Whiō! Whiō! Whiō! Whiō! Kua ngau tētehi mamae ki taku nono, ki aku waewae. 

"He aha rawa te mea nei e ngau nei i ahau?" Ko ahau tēnā e whakaaro ana i roto i a au. 
Whiō . . o . . o! Whiō . . o . . o! Ka ngau anō te mamae. 
Rite tonu tō mātou tū ki runga, me te huri kino, kia kite ai he aha rawa te mea kino e ngau nei i a mātou. Ahaha! Ko tō mātou matua i runga i tana hōiho, me tana wepu, e wepu nei i a mātou. 

"Anā! Anā! E tūpeke! Tūpeke! E oma anō! Tēnā, e oma anō!" 

Ka ngau anō te wepu ki ō mātou nono me ō mātou waewae. Kua tūpeke mātou. Kua ngāngā ō mātou waha. 

"Haere! E hoki ki te kāinga!" Ko tō mātou matua tēnā. 

"Mahue te noho i te kāinga kori ai, ka haere kē koutou he tihoi haere. Kia tere! E oma!" Kua ngau anō te wepu. Kātahi mātou ka tūpeke me te rere atu ki te rori. 

Ko ahau, i tere tonu taku tūpeke atu ki tērā taha o te taiepa, kia kore e taengia te wepu o aku waewae. Pēnei tonu tā mātou haere ki te kāinga, me tō mātou matua e wepu haere ana i a matou, tae noa. 

Nō te ahiahitanga, i a mātou e horoi ana i roto i te tāpu, ka mea atu a Tiare ki a Takerei, "He kino atu ōu patunga i ōku." 

Kāore a Takerei i hamumu. Kua mōhio ia kei te whakaaro a Tiare he tere atu ia ki te karo i te wepu. Kua heke anō aku roimata i taku tirohanga atu ki tērā o ōku tungāne, kua pukupuku te peha i te ngaunga a te wepu. Kua titiro au ki tōku peha, āe, e pukupuku ana. Kei te pāwera katoa. 

Taihoa, kua tae mai tō mātou whaea ki te taora i a mātou, ki te pani i a mātou ki te hinu ōriwa. I a ia e heru ana i taku māhunga, ka heke tonu aku roimata. Ahakoa kua kore kē te mamae, tangi tonu au. Kihakiha tonu taku manawa. 
"Kāore koe e mōhio ana he hē ōu?" Ko tō mātou whaea tēnā. 

Kāore au i hamumu. Kāore i whakaae taku ngākau he hē te haere ki te awa, he hē te haere ki te whai rāpeti.

Tō mātou tupuna

Nā Nan Reid ngā whakaahua. 

Ka kī mai tō mātou matua ki a mātou, "Kei te haere tō koutou whaea ki Pōneke ki te tiki i tō koutou tupuna." 
Ka whakaaro mātou kei whea tēnā wāhi a Pōneke, ka pātai, "Kei whea tēnā wāhi?" 

"Kei te wāhi matara, kei te moana, kei te wāhi tino nui te tāngata," te whakaatu mai a te whaea. 

Ka kōrero mātou me te wehi noa atu i te kaha rawa o te matara, o te nui, o te aha, o tēnā wāhi o Pōneke. Kua kī ake tētahi o mātou, "Ākuanei ngaro ai tō tātou whaea ki reira. Kei te haere ia mā runga i te tereina mai i te pō ki te awatea? Ka pēwhea tana moe? Ka pēwhea tana kai?" "Auē! Ka rerekē tēnā haere!" te whakaaro ake i roto i a mātou. 

Kāhore mātou i kaha ki te patapatai ki ō mātou mātua, te pākiki atu rānei pēwhea, pēwhea ngā āhua katoa mō tēnā haere, kei rīria mātou. 

Kātahi mātou ka rere ki waho ki raro i ngā rākau ki tō mātou nohoanga ana hiahia mātou ki te noho noa iho, ki reira mātou kōrerorero ai mō te haere a tō mātou whaea. Ka mutu rā ngā mahi a tō mātou whaea, ka riro rāua ko tō mātou matua ki te whai i te tereina. 

Ka noho mātou i te kāinga me tā mātou pēpē. Kua noho pai mātou, kua kore e pīrangi ki te kori. Kua noho noa iho, kua kōrerorero ki a mātou anō. Ka moe tā mātou pēpē, ka haria ki te moenga. 

I te mea kua tata ki te ahiahi, kua piki aku tungane ki runga i te whare whakatare atu ai mehemea kei te hoki mai tō mātou matua i te tukunga atu i tō mātou whaea. Kāore i roa kua ara te "ō-ē!" Kua mōhio au kei te haere mai tō mātou matua. Kātahi mātou ka tūpeke, ka umere, ā, ka oho te pēpē, ka ngāngā te waha. Hei aha, i tō mātou koa kua tae mai tō mātou matua ki te kāinga. Kua rere a Tiare ki te kohikohi maramara hei tahu i te ahi, kua tuku iho a Takerei ki raro o te whare, kua rere ki te tiki wai hei whakakī i te tīkera. Ko ahau i noho ki te whakatika i tā mātou pēpē me te hoatu parāoa hei kai māna. I te tahunga a Tiare i tana ahi, ka kī katoa te whare i te paoa, ā, hei aha ka mate ō mātou whatu, ka putaputa ki waho. Kua rongo mātou i tō mātou matua e whiowhio haere mai ana, me te pātukituki haere mai o ngā waewae o tana hōiho i runga i ngā kirikiri o te huarahi. 

Kua rere atu mātou ki te kēti, kua tu rārangi atu ki te whanga i a ia, ā, nō te taenga mai, ka tū te hōiho, ka tūpeke katoa atu mātou ki runga o te kiki. Ka tukutuku mātou ki raro, ka whiua atu te hōiho ki te wāhi hei tūnga mō te kiki. Ka noho tonu mātou, ka mātaki i tō mātou matua e unu ana i ngā taputapu o te hōiho. Ka mutu, ka haere a Tiare rāua ko Takerei ki te tiki i te pouaka tiāwhe mā te hōiho. 

Ka hokihoki mātou ki te whare me te pēpē e noho ana i runga i ngā pakihiwi o tō mātou matua. Ka tae atu ki te whare kei te koropupū te tīkera, ka huri ahau ki te mahi tī. Ka noho aku tungāne, ka kōrero ki tō mātou matua i a ia e inu ana. Ka tahuri ahau ki te tunu kai, me te pākiki atu ā whea tō mātou whaea ka hoki mai? Pēwhea te āhua o tō mātou tupuna? Kei whea tōna kāinga tupu? Arā, i a mātou te maha o te pātai. 

Nō tētehi rangi mai kua kī mai tō mātou matua, "E noho koutou. Kei te haere au ki te tiki i tō koutou whaea me tō koutou tupuna. Kaua e raweke i te ahi kei wera. Ka tae mai mātou a te ahiahi." 

Kāore i roa, kua oti te whakanoho o te hōiho me te kiki i a Tiare rāua ko Takerei. Kua piki atu tō mātou matua ki runga, ka rere ngaro atu ana. Kātahi anō mātou ka noho puku, i te mea kua tae mai anō te āhua wehi ki a mātou katoa. Kua kore e kori, e hāmama, e rere, e kōrero. Kāore i roa tā mātou noho kua moe te pēpē. 

Ka oho ake te pēpē, ka kai mātou. He mīti, he parāoa, he kamokamo, he taewa ā mātou kai. I te nui tonu o te miraka ki a mātou, ka riro koia tonu te inu mā mātou katoa. Ka ora tā matou hiakai, ka mutu te tangotango i ā mātou taputapu kai, ka putaputa ki waho rere kori haere ai. I roa tonu e kori ana, kua pahupahu ngā kurī. Kua rere a Tiare ki te titiro he aha ai te mea kei te aua e ngā kurī. He kiki kei te rere haere mai i runga o te huarahi. Kāore a Tiare i mōhio atu ko wai mā. Kua tū whakapiri a Tiare i muri o te rākau kei kitea mai a ia. Ka tata mai te kiki ki te kēti, kua kuhu rawa atu mātou ki roto i te rākau. Ka rere haere te kiki, kua tū mai i te kēti. Ka noho puku tonu mātou me te titiro atu he aha kē te mahi a te rōpū kua tau mai nei i te taha o te kēti ki tō mātou whare. Kei te tukukino kē i tā mātou manu tiaki, arā, i tā mātou makipai. Kua mōhio atu mātou he haere raweke te haere mai a ērā. 

"Pokokōhua mā!" te hāmama ohorere a Tiare. "Kei , te raweke i tā tātou makipai!" 

Kotahi tonu tā mātou rere ki te huarahi me te hāmama ō mātou waha ki tā mātou manu. Ko tēnei manu a mātou he tino mōkai nā tō mātou whānau. I runga i te mahi nui tonu a tō mātou whaea i tēnā rā, i tēnā rā, i te ako ki te kōrero, ka tino mōhio ki te kōrero. Nā konei rā hoki ngā tāngata rā i huri atu ai ki a ia, nō te mihinga atu. Ka oma atu mātou, ka kite atu i tētahi o te hunga rā e tuku ana ki raro, ka hopu i te manu, ka piki ki te kiki me te rerenga ngaro atu. Mahue mai ana mātou i muri me te hāmama o ngā waha. Kua tangi ake a Tiare, "Auē! E aku tēina me pēwhea rā tātou? He aha kē te kōrero ki ō tātou mātua ka hoki mai ā te ahiahi?" 

Kua heke te roimata i aku kamo i te pōuri me te aroha ki tā mātou manu. Kātahi au ka hoki ki te titiro i a Pēpē. I taku taenga atu e oho ana. Heoi, ka hikina ake, ka haere māua ki te whare paku. Ka mutu, ka puta ki waho ki a Tiare rāua ko Takerei. Kei te kōrero rāua me te kī mehemea ka mau aua tāhae i a raua ka tino kurukurua, ka tino patua e rāua. I whakaaro anō rāua me tuku tēnei mahi ki te pirihimana. 

I tēnei wā tonu, kua tata ki te hokinga mai o ō mātou mātua, nā, ka whakatika mātou ki roto o te whare ki te whāngai i te pēpē me te whakatikatika hoki i roto. Kāore i roa kua tahuna te ahi, kua kī te pouaka wahie, kua tae mai he wai i a Tiare, kua oti te pēpē te whakakaukau. I patua anō mātou e te paoa, ēngari muramura kau te ahi, kua kaha te ngiha, kua mutu te paoa. 

I pai anō te haere o ngā mahi, kua rongo ahau i te tīmera e haruru ana. Huri kau atu taku titiro, kei te takataka iho ētehi otaota ki runga o te tō ngiha ai. 

"Auē! Taukiri e! Kei te wera te tīmera. Tiare! Takerei! Kia tere!" taku hāmama ki āku tungāne. Rere atu ana ahau ki te whakatuwhera i ngā matapihi kia puta ai te paoa ki waho. 

"Tūtakina! Tūtakina ngā matapihi! Kia tere!" te whakahau mai a Tiare. Tere tonu taku rere ki te tūtaki. Kei te kaha tonu te wera o te tīmera me te mumura a roto, a runga hoki, me ngā korakora ahi kei te puhaina ki te rangi. Ko te pēpē kei te ngāngā i te mataku. Kua mau a Tiare ki ngā pēke mākū, ka hora haere ki runga o te papa i mua o te tō kia kore ai te whare e wera. 

Kua hāmama mai a Tiare, "Kia tere! E oma ki waho!" Kua rere au ki waho me te pēpē me tā māua tangi tahi. Kua kapo a Takerei ki te tini wai, kua poua atu ki runga i te tō. Kua hihī te wai, kua kī katoa te whare i te mamaoa. Tūtakina ana e Tiare ngā whatitoka, ka mea, "Haere mai, ka haere tātou." 

Kua pōuri kē te rā ināianei. Kei te ngāngā tonu a Pēpē, me au hoki kei te tangi puku. Ka pīkaua a Pēpē ki taku tuarā, ka haere a Takerei ki te whare horoi kākahu ki te tiki kānara me te pātara hei rama mō mātou, nā, ka heke mātou ki te huarahi me te titiro whakamuri me te kite atu i tō mātou whare e mumura tonu mai rā te tīmera. I roa tonu mātou e haere ana i te arā ka ngenge, ka nohonoho i te taha o te rori i roto o ētehi rarauhe. I te pōhēhē noa i te mate i pā mai ki a mātou, ka noho te nui o te pōuri ki roto i aku tungāne, ka heke te roimata i aku kamo, me te tangi tonu a te pēpē, kāore i rongo i te kiki e rere mai ana. Kua tata tonu kē mai ki a mātou, kātahi anō ka kite atu. Kua rongo atu mātou i ō mātou mātua e kōrero ana. 

"He aha tēnā e kā mai rā?" te inoi a taku whaea. 
Ko taku matua, "He ahi tahu otaota." 

"Kua kī ake taku whaea, "Me te mea nei ko tō tātou whare tērā kei te wera." 

"Auē!" te tangi ake a tō mātou tupuna. "Taukiri ē! Āku mokopuna! Kia tere ki āku mokopuna!" 

Kātahi anō a Takerei ka tū ake me tana kānara, me te waha nui atu, "E Mā! Taku matua!" 

Arā, kua kitea mai mātou e ngā pakeke, me te karanga mai a te whaea, "Auē, tamariki mā! He aha te raiti e kā mai nei nā?" 

Kua karanga taku matua ki te hōiho, "Whoa!" me te tūnga o te kiki i mua tata anō o mātou e nohonoho rā i runga o te whenua. Rite tonu tā mātou tū ki runga me te karanga me te tangi atu ki ō mātou pakeke, "E Māmā! E Pāpā! Kua tahuna tō tātou whare e mātou. I wera noa te tīmera i te tahunga atu o te ahi e mātou. Ka pēwhea tātou ināianei?" 

"Kati te auē tangi noa, e hine," te kī a tō mātou matua. "Tēnā, pikipiki mai ki runga i te kiki," me te wepunga o te hōiho kia tere te toi ki te kāinga. Kāore anō te hōiho i tū tika noa, kei raro āku mātua e oma atu ana ki roto i te whare. Kua huakina ngā whatitoka. Kua uru taku pāpā, taku māmā me Tiare rāua ko Takerei. Kua kā mai ngā raiti, kua rere te huaki o ngā matapihi. I te nui tonu o taku pōuri me te wehi kei pau tō mātou whare i te ahi, kāore ahau i mahara ki tō mātou tupuna e noho rā i taku taha. 

"E kō, taku moko," te rere mai o te mihi ki a au, me te awhi mai hoki i aku pakihiwi, "kei te pai. Kaua e raruraru. Kāore te whare i mate i te ahi. Aku mokopuna aroha! Nā tēnei haere mai a tō koutou tupuna koutou i hē ai i tēnei rangi. Hei aha! Kua tae mai ō koutou pakeke ināianei. Nō reira, tāua ka heke ki raro, ka haere, ka kuhu ki te whare." 

I tēnei anō, ka puta taku matua ki te kiki ka kī, "I waimarie tonu tātou. He tika tonu tā ngā tamariki nei. Ko te tīmera kē i wera. I whai whakaaro tonu tō rātou mātāmua ki te hora i te papa ki te pēke mākū, ki te tūtaki i ngā matapihi me te whatitoka." 

"Ka pai tēnā," te kōrero ake a tō mātou tupuna, me te āta heke ki raro ki te whenua. Ka haere atu mātou, ka kuhu ki te whare. Kātahi anō ka totoro mai ngā ringa ki a mātou, kātahi anō hoki mātou ka āta kite atu i tōna kanohi. Kei te titiro whakatau atu aku tungāne i tō rāua tupuna, me te āhua whakamā anō hoki. 

"Haere mai ki a au, e aku mokopuna. Kaua e whakamā. Ko tō koutou tupuna tēnei," te tangi mai a tō mātou tupuna ki a mātou, i a ia e awhi ana, e mirimiri ana i ō mātou kanohi, māhunga, tinana hoki. Nō te roanga atu, kātahi anō mātou ka rarata, ka tata atu ki tō mātou tupuna. 

Ā tātou tamariki

Nā Nan Reid ngā whakaahua. 

Kei te rongo atu i runga i te waerihi ngā kōrero mō ā tātou tamariki o ia wāhi, o ia wāhi, e taka ana ki te hē. Kei te kite atu hoki i runga i te terewīhana e whakaahua mai ana aua tamariki e kōrero mai ana i ō rātou nā whakaaro, me ā rātou mahi, i a rātou e maumau ana i ngā perihimana, mō te whakarōpū i a rātou ki te mahi kino. 

Ka whakaaro i roto i a au, mehemea i whai whakaaro ngā mātua, tūpuna o aua tamariki, mokopuna, e kore ngā tamariki nei e taka ki te hē. Ki taku whakaaro, e kore rawa āku tamariki e tata atu ki ēnā mahi kūare a ngā tamariki e kōrerotia ake nei, i runga i te waerihi, i te terewīhana hoki. Kei whea kau atu ēnā tamariki? Kei ngā tāone nunui e noho ana. E kore tēnā āhua e tata mai ki a au. 

Inamata! E hoa mā hoki! Ka riro katoa tātou ki roto i tēnei āhua, i ā tātou tamariki, mokopuna! E kore tētehi o tātou e mahue ki waho. 

I a mātou e mātakitaki ana i te terewīhana, ka moe au i runga i taku hōpa. I a au ka moe, e noho mai ana taku mokopuna i rahaki atu. Ka roa taku moe, kātahi au ka oho ake, e tangi tonu mai ana te terewīhana, kua kore taku hoa, kua kore taku mokopuna. 

Ka matika atu au ki te kimi i aku hoa. Kua hoki tētahi ki te moe, kei te ngaro taku mokopuna. Ha! 

Katahi tāna i matara atu ai i te terewīhana! Kei whea rā? Kāore kau i tana rūma moe, kāore kau i te whare iti. "Kei whea taku mokopuna?" Ko ahau tēnā ki ahau anō. 

Ka noho anō au ki te mātaki pikitia, ā, ka roa, kātahi au ka puta ki waho ki te karanga i taku mokopuna, arā, ka rongo ahau e umere mai ana te kāinga i tua atu i a mātou. Ha! "Kātahi tā Mea mā i whakatū pātī hoihoi. Ākuanei kei reira te mokopuna nei. He puku hoki ia ki te haere ki te pātī māna. Ko te tamariki ai o te mokopuna nei! E hoa mā, kei te haere tonu ia ki te kura pakupaku noa iho!" Ko ahau anō tērā. 

Kātahi au ka haere ki te titiro i taku mokopuna ki te kāinga i tua atu i a mātou. Kāore kau i reira. Ko ngā tamariki iti anake e moe ana. Kei te haere ngā tamariki kaumātua, kei te haere ngā pakeke, ēngari ko ngā raiti e ngiha katoa ana. 

Ko te turituri e ahu kē mai ana i tētahi wāhi i tua atu. Ka haere au ki reira. I a au ka tata atu ki taua wāhi nei, kātahi au ka mōhio e ahu kē mai ana te mahi waiata nei i tētahi whare kē. He tawhito te whare nei. Kua kore noa atu e nohoia e te tangata. Kua pākarukaru ngā wini, kāore he hiko. Kua tupungia e te otaota, e tata ana ka kore e kitengia atu te whare i te teitei o ngā otaota e tupu ana i te taha o te huarahi. 

Kātahi au ka tū i te rori titiro atu ai ki roto i te pōuri kino, whakarongo atu ai ki ngā tāngata e waiata mai ana, e kōrero mai ana, e kakata mai ana, i roto i te pōuri. 

Kua pēnei ahau i tētahi whakapakoko nei. Kua kore au e mōhio me pēwhea, i te tauhou o tēnei āhua o te mahi ngahau i roto i te pōuri. 

Kātahi au ka kimi i te huarahi atu mōku, e tae atu ai ahau ki te whare. Kore e pai! Te kaha o te pōuri, me ngā otaota e tupu haere ana, me te taepa hoki, kua herehere noa iho ki te waea, kua kore kē he kēti. 

Ākuanei kua kitea kētia mai ngā o taku waka e ngiha tonu mai ana, kia kite ai hoki ahau i te huarahi mōku. Mōhio tonu pea te mokopuna nei ko ahau tērā. Kātahi ka haere mai, tūpeke mai i te taepa, arā kua tae mai. 

"Ko koe tēnā, e hoa?" Ko ahau tērā. 
"Aē, ko ahau tēnei." Ko taku mokopuna tērā. 

"He aha rawa tō mahi i tēnei kāinga i roto i te pōuri, i roto hoki i tēnei mahi kūare, te hāmama, te waiata pēnei i roto i te whare kāore kau ana he raiti?" Ko ahau anō tēnā. 

"Kāore noa iho! He pātī noa iho nā ngā taitama mō te huritau o Pepene." Ko taku mokopuna tēnā. 

Pātī nā ngā taitama? He kōtiro tahi kei roto i te whare naka, kei te rongo atu nei au i ngā reo!" Ko ahau atu tēnā. 

Kua rongo au i te wera kua tae mai ki ahau. Kua mōhio hoki au, kāore te mokopuna nei e pīrangi ana ki te kōrero mai ki a au mō tā rātou mahi. Kua whakaaro ahau me pēwhea taku kōrero atu. "I tō mōhio he pai tēnei mahi āu, te haere ki te mahi pēnei?" 

Noho hū taku moko. Kātahi māua ka hoki ki te kāinga. Kua huri katoa aku mahara. Kua whakaaro atu au ki ngā mātua o ērā tamariki, mokopuna. Kei te mōhio rānei? Me kōrero atu rānei au ki a rātou, pēwhea rānei? Kua kore katoa ahau e mōhio me pēwhea. Ki te kōrero atu au kua whakaaro mai ēnā mātua, "A-ha-ha! Te wahine nā nā hoki! Kua whakahe ia i ā mātou tamariki!" 

Engari rā, ki te kore ahau e kōrero atu ki a rātou, ka mea rātou, "Te wahine nā nā hoki! Kite anō ia i te mahi a ngā tamariki nei, kore rawa i kōrero mai ki a mātou. 
Waiho tonu i a mātou tamariki kia taka ki te hē!" 

Kātahi au ka kōrero atu ki te whaea o te tama nāna te huritau. "E hoa! E mōhio ana ano koe kei te pātī ngā tamariki nei?" 

"Āe, e hoa! I kī mai anō ētahi o rātou e haere ana rātou ki te kāinga o Hine pātī ai mo te huritau o Pepene, ki reira purei ai i ā rātou rakuraku me ngā kītā." 

"E hoa!" Ko ahau tēnā. "Kei ko kē ngā tamariki nei, kei te kāinga tawhito raka." 

"Ha!" Ko Mere tēnā. "I kī mai rātou ka haere rātou ki te kāinga o Hine, rātou taitama anake." 

"E hoa, "ko ahau atu, "e mōhio pai ana au he kōtiro ētehi o rātou." 

"Aue! Ka he hoki te mahi a ngā tamariki nei. Āe, e hoa, kua tika tāu. Me haere atu ahau ki ngā tamariki naka." Ko Mere tēnā. Ka mutu nei tā māua kōrero ko Mere. 

Kātahi ka huri mai taku moko ki ahau. "He aha koe i kōrero ai ki a Mere?" Ko ahau atu tēnā. 

"E mea ana koe kia kore au e whakaatu atu tā koutou mahi ki a Mere?" Ko ahau atu tēnā. 

"Ko koe anake te mea pēnā. Kāore e ngaro i a koe he aha." Ko taku mokopuna tēnā. 

Kātahi au ka titiro atu ki taku moko, me te mea kātahi anō au ka kite i a ia. Kua rarahi mai ngā karu ki ahau, kua māro te kakī, kua nunui mai ngā ngutu. Kātahi anō ka tae mai te whakaaro ki ahau kua kaumatua taku moko, kua roa atu ke hoki i a au. Engari ko te tamariki ai! Tekau mā rua anō ngā tau. He pēpē noa iho! 

Kua wiriwiri katoa taku tinana i a au e titiro atu ana ki taku moko, kua kore katoa ahau e mōhio he aha he kōrero māku ki a ia. Ko taku pīrangi he hopu atu, ka papaki. Engari kua kite atu ahau he tangata pakeke ia. Kua māro hoki te tū mai. E kore ia e whakarongo mai, ahakoa he aha taku kupu atu. 

Kua huri katoa aku mahara. Kua whakaaro ahau ki aku mahara o mua: 
Kia tika te whakahaere i te tamariki. 
Kia kaha te ako ki ngā mahi pai. 
Kia kaha te tuku ki te kura. 
Kia tika ngā kakahu me ngā putu. 
Kia tika te ako ki ngā mahi o te kāinga. 
Kia kaha hoki te hari ki ngā purei pai, ki ngahau e tika ana. 
Kia kaha hoki te ako ki te whakapono. 

Kia kaha te hari tonu ki te karakia. 
E-he-he! Ēnei mea katoa, ko ēnei aku mahi ki taku mokopuna. 
Inamata! 
Auē! Auē! 
Tātou e-e!