Ngā Manu Tukutuku

Te Whāinga o Tēnei Pukapuka

He mea waihanga tēnei pukapuka hei tautoko i ngā pouako ki te:
• tautohu hononga ki Te Marautanga o Aotearoa
• tautohu hononga ki Te Taumata ā-Motu ka Taea
• whakahāngai i ngā kōrero ki ngā hōtaka reo matatini a te kura
• whakawhānui i ngā horopaki me ngā whakamahinga o ngā pukapuka mā ngā ākonga mā te whakatauira i ētahi momo ngohe ako
• tīpako i ētahi rautaki ako hei taunaki i ngā pūkenga reo me te mātauranga e arotahitia ana i roto i tēnā paki, i tēnā paki.

He Hononga ki Te Marautanga o Aotearoa

Anei ētahi hononga ki ngā wāhanga ako o Te Reo Māori i Te Marautanga o Aotearoa. He hononga anō ki ētahi atu wāhanga ako, engari mā te pouako tonu e whiriwhiri ko ēhea ngā wāhanga ako me ngā whāinga paetae hei whakaako māna.

Hononga ki Te Taumata ā-­Motu ka Taea

E tautohu ana tēnei tūtohi i ngā paearu e tuituia ana i roto i tēnei pukapuka. E hāngai ana ngā ngohe ki ngā paearu paetae, ā, e tautoko ana i ngā whakamahukitanga o ngā aromatawai ā-waho, aromatawai ā-roto hoki mō te pānui me te tuhituhi. Kua tuhia tēnei pukapuka hei tautoko i ngā pouako e whakaako ana i Te Reo Māori.

He Tirohanga Whānui me ngā Āhuatanga Reo

E toru ngā tuhinga i roto i te pukapuka Te Papatipu 1. Kei ngā whārangi e whai ake nei he whakarāpoptotanga o ia kōrero. Kua tohua te momo reo tuhi, ōna āhuatanga, me ētahi tauira nō roto tonu i ia kōrero. Ko te whāinga, kia āhei ngā ākonga ki te torotoro i te whānuitanga o ngā momo reo tuhi me ngā āhuatanga o tēnā momo tuhituhi, o tēnā momo tuhituhi.

He Huarahi Ako

He Whāinga Ako

Kia tautoko i ngā ākonga ki te:

• whakawhanake i ō rātou mōhio e pā ana ki te orokohanga o ngā momo manu tukutuku
• tautohu i ngā momo āhuatanga reo o ngā tuhinga taki
• whakawhanake i ō rātou rautaki whakamārama kia taea ai e rātou te tautohu i ngā take matua o tētahi pūrākau me te whakaraupapa tika mai i aua take
• whakawhānui rautaki whakamārama kia taea ai te hono, te pātai, te whakatau, me te tautohu i te pūtake me te whakaaro o te kaituhi.

He Horopaki Ako

Ko ētahi whakaaro mō ngā horopaki ako, ko:

• te whakapapa o ngā manu tukutuku
• ētahi kōrero o nehe e hāngai ana ki ngā manu tukutuku
• ētahi whakataukī e hāngai ana ki ngā momo mahi a ngā manu tukutuku
• te hanga manu tukutuku.

I Mua i te Pānui Pukapuka

1. Ohia manomanotia ngā mōhiotanga o ngā ākonga e pā ana ki ngā manu tukutuku. Whakarōpūhia ngā āhuatanga o te manu tukutuku ka tautohutia e ngā ākonga.

2. Ohia manomanotia ngā mōhiotanga o ngā ākonga e pā ana ki ngā manu tukutuku. Ka tuhia ētahi pātai mō te kaupapa e hiahia ana koe ki te mōhio.

3. Pānuihia kia rua, nui ake rānei ngā pūrākau ā-iwi e hāngai ana ki ngā manu tukutuku. Rangahaua ngā tairitenga me ngā rerekētanga o te manu tukutuku i waenganui i ngā pūrākau ā-iwi. Kia rua, nui ake rānei ngā pūrākau ā-iwi ka rangahaua.

4. Whakamāramahia ētahi āhuatanga o te tuhinga taki ki ngā ākonga, ā, whakaaturia ētahi tauira o ēnei āhuatanga ki a rātou. Hei tauira: te reo raupapa, te reo tautahi, me ngā kupumahi.

I Muri i te Pānui Pukapuka

Ka taea e te pouako te whakamahi ēnei ngohe hei aromatawai, hei whakawhānui hoki i ngā pūkenga o ngā ākonga.

• Ākina ngā ākonga kia matapaki i ngā pātai nei:
  •  He aha ngā akoranga matua kua mau i a tātou mai i tēnei pukapuka?
  • He aha ngā pātai, ngā whakaaro i tuhia e koe i mua i tō pānuitanga o te pukapuka nei?
  • Kua whakautua e koe āu pātai? Ki te kore, rapua he whakautu mā tētahi atu huarahi, arā, i te whare pukapuka, i te ipurangi, i ō whanaunga rānei.
• Tautohutia ngā tauira o te reo whakaahua i roto i te pukapuka, ka whakamārama atu ki ngā ākonga ka pēhea te reo whakaahua e āwhina ai i te kaipānui ki te whai i te whakaaro o te kaituhi. Hei tāpiri atu, me whakamārama atu ki ngā ākonga mā te whakamahi i ngā momo tauira maha o te reo whakaahua e whakapai te aronga o ngā kōrero.

He Hokinga Whakamuri hei Kōkiringa Whakamua

• Ākina ngā ākonga kia rangahau i tētahi manu tukutuku mai i Aotearoa me tāwāhi hoki.
• Me uiui e ia ākonga tētahi pakeke mō te āhua o te manu tukutuku i a rātou e tipu ake ana, me ako rānei i tētahi pūrākau e hāngai ana ki te manu tukutuku. Kātahi ka whakaatu mai i te pārongo mā te whaikōrero, mā te whakaaturanga ā-rorohiko rānei.

Ngohe 1

Mahi ā-rōpū. Pānuihia ngā kōrero. Whiria ngā whakaaro matua i ngā kaupapa matua, arā, Aotearoa, Te Moana-nui-a-Kiwa, me Rēkohu. Whakaraupapahia ērā kōrero ki tā te tuhinga.
Ka mutu tērā, me whakaatu ngā kōrero ki te akomanga.

Ngohe 2

Ranghaua kia rua ngā momo pūrākau mō ngā manu tukutuku. Kātahi ka mahi takitoru ngā ākonga ki te tuhi whakaari e hāngai ana ki tētahi o ngā pūrākau, ka whakaatu ki te akomanga.

Ngohe 3

Rangahau ā-Ipurangi i ētahi kōrero manu tukutuku mai i ngā iwi o ngā ākonga. Tautohutia ngā kaupapa matua o ia kōrero. Tuhia he whakarāpopototanga mō ia kaupapa matua, ka whakaatu ki te akomanga. Tautohutia ngā kaupapa matua e ōrite ana i roto i ngā tuhinga katoa.

Ngohe 1

Rangahaua tētahi tangata rongonui mō te hanga manu tukutuku. Waihangatia mai tāu korero mō taua tangata e whakamahi ana i te anga o te tuhinga me ngā momo kupu, hei tauira. Kātahi ka whakaaturia te kōrero nei mā tētahi whakaaturanga ā-rorohiko.

Ngohe 2

Pānuihia te kōrero. Waihangatia mai tētahi tuhinga aroā mā tō hoa. Whakaarohia kia 10 ngā pātai.

Hei tauira:

• Nō hea a Manu?
• I tipu ake ia i hea?
• He aha ngā whāinga o Manu mō te tau e heke mai nei?
• E ai ki a Manu, he aha te tino take kua eke ia ki te taumata mō te hanga manu tukutuku?

Ka oti te tuhinga aroā whakawhitihia kia whakautu i ngā pātai, kātahi whakawhitihia anō kia mākahia e tō hoa. Waihangatia kia kotahi te tuhinga aroā mō te akomanga mā te whakamahi i ngā tuhinga aroā katoa.

Ngohe 1

Tāngia tētahi pikitia e whakaatu ana i ngā kōrero matua mō te manu taratahi.

Ngohe 2

Āta pānui i ngā tohutohu, kātahi tuhia ōu ake tohutohu mō te hanga manu taratahi.

Ngohe 3

Rangahaua tētahi manu tukutuku. Waihanga mai he pukapuka mōhiohio e pā ana ki tērā manu tukutuku.

Ngohe 4

Hangaia tētahi manu taratahi.